Татарстан Республикасы Президенты каршындагы Татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе узган елгы беренче очрашуын Арчадан, ә быел Теләче районыннан башланды. Эшлекле киңәшмәгә район башлыклары, мәгариф һәм мәдәният бүлекләре җитәкчеләре татар телен үстерү буенча хәлне уртага салып сөйләшү, киләчәккә яңа бурычларны билгеләү өчен җыелды. Бу хакта тулырак хәбәрчебез Ләлә Зәйнуллинаның махсус репортажында.
«Кояшкай» балалар бакчасының уңыш сере бик гади — тырышлык. Алар «Иң яхшы билингваль балалар бакчасы» бәйгесендә җиңеп, 1 миллион сумлык грант отканнар. Татарстанда «Ел бакчасы» исеменә дә лаек булганнар, ә 2020нче елда үткәрелгән «Туган телдә белем һәм тәрбия бирүне оештыра торган иң яхшы балалар бакчасы» грант иясе дә алар.
Грант ярдәмендә матди база яңартылган, уенчыклар, методик әдәбият, фотоаппарат, ноутбук, принтер, видеопроектор, камера һәм мультистудия сатып алганнар. Мультстудиядә балалар әкиятләр өйрәнеп пластилиннан геройларын ясый, мультфильм әзерли. Бакчадагы музей да гореф-гадәтләребезгә ихтирам уятуда бәяләп бетергесез хәзинә.
Киләсе объект 643 бала белем алучы Теләченең бердәнбер урта белем бирү мәктәбе. Биредә укыту электән рус телендә, ә тәрбия чаралары татар телендә алып барыла. Узган елның август азагында Арчада узган семинардан тәҗрибә өйрәнеп кайтканнар. Хәзер дивардагы эленмә-мәгълүмат ике телдә бирелгән. Киләсе уку елына беренче сыйныфтан ук татар сыйныфлары ачу игълан ителгән. Шәһәр мәктәпләреннән аермалы буларак, укучылар фәннәрне рус телендә үзләштерсә дә үзара татарча аралаша, фикерли. Татар теленә багышланган фәнни-гамәли конференция-олимпиадаларда катнашып мәктәп укучылары призлы урыннар ала.
Тел өйрәнергә мөмкинлек бирүче тагын бер рухи хәзинә — китапханә. Теләче районы китапханәләрендә 230 мең данә китап бар.
Әйе, мәгариф оешмалары, мәдәният учакларында да Теләчедән үрнәк алырлык тәҗрибә бар. Әмма борчыган проблемалар да җитәрлек. Район үзәгендәге 5 беренче сыйныфның 5есендә барлык фәннәр рус телендә укытыла. Яңа уку елыннан татар балалары татарча укый торган 2 сыйныф булдыру бурычы куелды. Ярты ел элек куелган бурыч Казан арты районнарында өлешчә үтәлгән. Әйтик, Арча район үзәгендәге 7 мәктәптә 23 беренче сыйныф бар. Биш беренче класста белем һәм тәрбия тулысынча татар телендә бирелә.
Комиссия рәисе Марат Әхмәтов: татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре буенча бурычларны республиканың барлык районнарына бертөрле куеп булмый. Әлки, Тәтеш, Спас, Аксубай һәм башка районнарда бу мәсьәләне кузгату авыр һәм каршылыклырак. Казан арты районнарына ныграк таянырга өметләнәбез, дип бәяләде.
Ләлә Зәйнуллина, Таһир Хәсәнов, Татарстан яңалыклары. Теләче районы.
