Бөтендөнья татар конгрессы 2023 елны “Милли дастаннарыбыз елы” дип игълан итте. Шул уңайдан матбугат очрашуы узды. Биредә ел дәвамында уздырылачак чараларны милли дастаннарга бәйләп оештыру турында да сөйләштеләр.
Татарстан Президентының еллык юлламасында быелгы 2023 ел- “Милли мәдәниятләр һәм традицияләр елы” дип игълан ителде. Шуның кысаларында Бөтендөнья татар конгрессының Милли Шурасы бу елны бөтен татар дөньясы өчен, “Милли дастаннарыбыз елы”буларак билгеләп үтү турында карар кабул итте.Шул уңайдан татар информ мәглүмат агентлыгындадастаннар елыныңрәсми ачылышына багышланган, матбугат конференциясе узды.
Дастан атамасы- фольклор әсәрләрендә очрый. Алар аерым шагыйрьләр һәм башкаручылар тарафыннан буыннан-буынга тапшырып киленгән. Халыкның авыз иҗаты белән тыгыз бәйләнгәнгә күрә, дастан − фольклорның зур бер төре.
Дастан − фарсы сүзе. Төрки телләрдә ул «тарих», «хикәя,» «үткән эшләр хикәясе» мәгънәсендә йөри. Халык иҗатында алар гасырлар дәвамында, сикәлтәле юллар узып, төрле үзгәрешләр кичергәннәр. Бүгенге көндә дә алар язучы, шагыйрь, драматургларга яңа әдәби әсәрләр тудыруга нигез булып тора. Мәглүм булганнардан: Кол Галинең «Кыйссаи Йосыф», Муса Җәлилнең «Алтынчәч», Нәкый Исәнбәтнең «Идегәй» әсәрләре әнә шундыйлардан.Әйтик, Нәкый Исәнбәтнең «Идегәй» дастанының- татарларда − 18, ә башка халыкларда 34 варианты барлыгын әйтергә кирәк. Гомүмән, татар дастаннарының вариантлары күп төрки халыкларда сакланган.
Филология фәннәре кандидаты Фәнзилә Җәүһәрова, дастаннар – алар татар милләтенең искиткеч зур байлыгы. Аларның якынча саны йөздән артык дип белдерде.
Матбугат очрашуында тарихчы Дамир Исхаков- кечкенәдән үк балаларга милли дастаннарыбызны җиткерүне, фольклор-этнографик яссылыктагы рухи байлыкларыбызны тулаем кайтаруны оештырырга кирәк дип ассызыклады.Бу тема буенча түгәрәк өстәлләр, конференцияләр уздырырга,балалар өчен яраклаштырып төзелгән, дастаннарыбызны эченә алган уку китапларын булдыру да таләп ителә ди ул.
Әйе, дастаннар халыкның үткәнен тирәнрәк белергә, аның рухи матурлыгын тоярга ярдәм итәләр.Булган дастаннарыбызны киң җәмәгатьчелеккә җиткерү төп максат булып тора. Дастаннарны милли аң һәм милли горурлык чыганагы буларак кабул итәргә кирәк.
Ә инде “Дастаннар елы” кысаларында уздырылачак чаралар, Республиканың «Татар халкының милли үзенчәлеген саклау» дәүләт программасы нигезендә алып барылачак һәм финансланачак. Әлеге программаның эчтәлеген тәшкил иткән, Татарстанның Мәгариф һәм фән министрлыгы, Мәдәният министрлыгы, Республиканың Язучылар берлеге тарафыннан оештырылган чаралар дастаннар белән бәйле булачак.
