Исәннәрнең кадерен, үлгәннәрнең каберен бел! Галимнәр Казанның Яңа татар зиратында җирләнгән күренекле шәхесләр, әдәбият-сәнгать әһелләренең каберләрен барлап, махсус белешмә басма нәшер итте. Галимнәр шулай ук зиратта уникаль кабер ташларын да ачыклаган. Тарих фәннәре кандидаты Айдар Ногманов белән бергә, изге урыннарда хәбәрчебез дә булып кайтты.
Казанның тарихи зиратларын өйрәнүгә Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов йөкләмәсе буенча 2017 елда ук керешкәннәр иде. Башта атаклы кешеләр күмелгән урыннар реестрын булдыру максаты куелды. Ә галимнәр төрле гасырларда яшәгән шәхесләр турында китап та бастырырга өлгерде. Биредә Шиһабетдин Мәрҗани, Каюм Насыйри, Һади Такташ, Бакый Урманче, танылган башка язучылар, артистлар, драматурглар, дин белгечләре, күренекле төзүчеләр, сәясәтчеләрнең каберләре бар.
Без эзләнүләр вакытында Яңа татар бистәсе зиратының тарихи масштабын бәяләдек.Ул бар татар халкының мирасы булып тора. Танылган шәхесләрнең кабер саны буенча Россиядә башка мондый зиратлар юк. Шуңа күрә бу зират үзенчәлекле тарихи истәлек урыны булып саналырга хаклы.
Атаклы замандашларыбызның да каберләре бар монда. Профессор Шамил Каратай илдә беренче булып һәлакәтләр медицинасы хезмәтен булдырган иде. Гадәттән тыш хәлләр министрлыгының тернәкләндерү үзәгенә һәм Казан урамнарының берсенә аның исеме бирелде.
Без чыгарган басмага 720 атаклы шәхес турында истәлекләр керде.Алар арасында дәүләт эшлеклеләре дә, 8 Советлар Союзы, Социалистик Хезмәт Геройлары, архитекторлар, рәссамнар, акаемиклар да бар.
Тарихи материаллар татар энциклопедиясеннән алынган. Ул басмага зур күләмдә мәгълүмат урнаштырырга мөмкинлек бирә. Айдар Ногманов сүзләренә караганда, бу тарихи әһәмияткә ия. Зиратка танылган шәхесләр каберләрен карарга күп кеше килә.
Башкалага кунаклар, чит ил вәкилләре дә монда махсус килә. Алар Шиһабетдин Мәрҗани яки Габдулла Тукай кебек һәрьяктан белемле шәхесләр алдында баш ияләр. Ә яшьрәк буын вәкилләре Илһам Шкаиров, Әлфия Авзалова яки Хания Фәрхи каберендәге һәйкәлләргә килә.
Галимнәр фикеренчә, Яңа татар зираты Татарстанның тарихи-мәдәни мирасының бер өлеше. Бу басма тарихчыларга, музей хезмәткәрләренә, экскурсиячеләргә, туган як тарихын һәм мәдәниятен тирәнрәк аңларга теләүчеләргә бик файдалы кулланма.
Ләлә Зәйнуллина, Дмитрий Второв, Владимир Юрков, Татарстан яңалыклары.
